Uczucie zmęczenia, senność, osłabione samopoczucie, bladość skóry, wypadanie włosów… Z pewnością szukając przyczyn takich objawów, natknęłaś się na temat żelaza i jego niedoboru. Żelazo jest jednym z pierwiastków śladowych, niezbędnych dla wielu procesów życiowych, a jego niedobór kojarzy się bezpośrednio z anemią. Ale czy zbadanie poziomu żelaza we krwi wystarczy? Musisz wiedzieć, że jego równowaga w organizmie jest ściśle regulowana, a jednym z kluczowych uczestników tego procesu jest ferrytyna. 

Czym jest ferrytyna? Co oznacza jej niski poziom i czy warto ją badać?

Ferrytyna – bardzo trafnym jest określenie „magazyn na żelazo”

Żelazo jest niezbędne do wielu procesów życiowych, takich jak transport tlenu, synteza DNA i inne funkcje metaboliczne. Jednakże, żelazo w nadmiarze może być toksyczne, dlatego organizm musi skutecznie kontrolować jego poziom. 

Ferrytyna, to białko, które działa jako magazyn żelaza, gromadząc je wewnątrz swojej struktury. Kiedy organizm potrzebuje żelaza, ferrytyna je uwalnia. Poziomy ferrytyny w organizmie są ściśle kontrolowane, aby zapobiec zarówno niedoborom, jak i nadmiarowi żelaza. 

Badanie poziomu ferrytyny we krwi może być przydatne w diagnostyce różnych stanów zdrowotnych, takich jak niedobór żelaza lub przewlekłe choroby zapalne. Niskie poziomy ferrytyny mogą wskazywać na niedobór żelaza, podczas gdy wysokie poziomy mogą sugerować nadmiar żelaza lub inne schorzenia. Zastanawiasz się, po co badać ferrytynę, skoro i tak chodzi o żelazo? 

Otóż, oznaczenie jej stężenia w organizmie jest znacznie dokładniejszym markerem niedoborów żelaza, niż samo oznaczenie stężenie tego mikropierwiastka. Zdarzają się sytuacje, kiedy poziom żelaza mieści się w granicach normy, a obserwujemy za to niedobór ferrytyny. Taka sytuacja daje nam sygnał, że organizm ma żelazo na “bieżące potrzeby”, a brakuje jego zapasów. 

Przyczyny niskiego poziomu ferrytyny

Normy ferrytyny wynoszą odpowiednio 15-150 ug/l dla kobiet i 15-200 ug/l dla mężczyzn. Warto jednak pamiętać, że najbardziej optymalny poziom ferrytyny (tzw. norma funkcjonalna), to co najmniej 60-70 ug/l. Zbyt niski poziom ferrytyny może wynikać z różnych czynników. 

Najczęstsze przyczyny to:

• niedobór żelaza w diecie,
• niewłaściwa wchłanialność żelaza,
• krwawienia (utrata krwi z różnych powodów, takich jak krwawienia menstruacyjne u kobiet, krwawienia z przewodu pokarmowego),
• ciąża (w okresie ciąży zapotrzebowanie na żelazo znacznie wzrasta, co może prowadzić do niedoboru ferrytyny, zwłaszcza jeśli nie jest odpowiednio dostarczane z pożywieniem lub suplementami),
• przewlekłe choroby zapalne,
• zakażenia pasożytnicze,
• zaburzenia wchłaniania,
• zaburzenia genetyczne związane z metabolizmem żelaza.

Jak widzisz, przyczyn jest wiele, ale najczęściej powodem niskiego poziomu ferrytyny jest niewystarczająca podaż żelaza w diecie lub jego ograniczona wchłanialność. 

Dlaczego żelazo nie wchłania się odpowiednio?

Może to wynikać z częstego spożywania (zwłaszcza w posiłkach będących źródłem żelaza) produktów, które zawierają substancje utrudniające jego wchłanianie. Należą do nich między innymi:

• fityniany (obecne w produktach pełnoziarnistych, orzechach, nasionach, strączkach),
• kofeina (obecna w kawie, herbacie i niektórych napojach gazowanych),
• wapń (zawarty w produktach mlecznych, takich jak mleko i sery),
• kwas szczawiowy (występuje w warzywach liściastych, takich jak szpinak, rabarbar, jarmuż), 
• garbniki (obecne w kawie, herbacie)
• fosforany (zawarte głównie w słodzonych napojach gazowanych).

Aby poprawić wchłanianie żelaza z diety (szczególnie w przypadku występowania niedoboru żelaza), należy unikać łączenia powyższych produktów w jednym posiłku z produktami będącymi jego źródłem (mięso, ryby, podroby, jaja). W przypadku roślinnych źródeł żelaza (zielone warzywa liściaste, orzechy, produkty sojowe), ze względu na współwystępowanie z substancjami ograniczającymi jego wchłanianie, szczególnie warto łączyć je z produktami, które je poprawiają – np. z bogatymi w witaminę C cytrusami, papryką czy natką pietruszki.

Niestety, ograniczone wchłanianie żelaza z diety (i tym samym obniżony poziom ferrytyny) może mieć głębszą przyczynę, niż tylko nieprawidłowe komponowanie posiłków. Najczęściej jest to spowodowane chorobami zapalnymi (np. choroba Leśniowskiego-Crohna) i innymi zaburzeniami funkcjonowania jelit (np. SIBO, IMO, IBS, pasożyty). 

W tej sytuacji, aby znaleźć przyczynę niedoboru ferrytyny, należy wykonać odpowiednią diagnostykę, obejmującą przede wszystkim:

• morfologia, OB, CRP,
• potrójna próbka na pasożyty z kału,
• d-arabinitol z moczu,
• badanie ogólne moczu,
• badanie ogólne kału,
• TSH, fT3, fT4,
• ewentualnie test wodorowo-metanowy w kierunku SIBO.

Jeśli któreś z powyższych badań wyjdzie nieprawidłowo, to podstawą do podniesienia poziomu ferrytyny jest wyleczenie przyczyny niedoboru! W takiej sytuacji najpierw leczymy przyczynę (np. pasożyty), następnie wprowadzamy suplementację Claro Care pod kątem uszczelniania bariery jelita (belly Balance), a na koniec suplementację podnoszącą poziom ferrytyny – sprawdzi się tutaj połączenie belly balance i immuno power.

Suplementacja przy niedoborze ferrytyny

Najlepszą profilaktyką dla odpowiedniego poziomu ferrytyny jest ogólna dbałość o zdrowie i prawidłowa podaż żelaza z diety, przy jednoczesnej dbałości o jego odpowiednie wchłanianie. Jednak w przypadku, gdy występuje zbyt niski poziom ferrytyny, warto taką suplementację wprowadzić.

Biorąc pod uwagę, że niski poziom ferrytyny wiąże się z niedoborem żelaza, pierwszym zaleceniem lekarza jest najczęściej włączenie żelaza bezpośrednio w postaci leku. Należy jednak pamiętać, że tego typu preparaty bardzo negatywnie wpływają na mikrobiom jelitowy. Osoby cierpiące przewlekle na choroby jelit mogą zaobserwować u siebie nasilenie objawów, a także osoby do tej pory zdrowe mogą zacząć zauważać dolegliwości na tle żołądkowo-jelitowym. Dlatego warto to omówić z lekarzem prowadzącym i być rozważnym. Z kolei bezpiecznym rozwiązaniem, jeżeli problemy jelitowe występują, może być dodatkowa suplementacja.

Suplementem, który zdecydowanie warto zastosować w przypadku niedoboru ferrytyny jest laktoferyna – znajdziesz ją w naszym suplemencie belly balance. Jest to białko naturalnie wytwarzane przez nasz organizm, które ma zdolność łączenia się z jonami żelaza, pomagając regulować jego wchłanianie w jelicie i dostarczanie go do komórek organizmu. Może ona zatem okazać się pomocna przy zwiększaniu stężenia żelaza w organizmie, a tym samym podniesieniu poziomu ferrytyny. Poza laktoferyną, warto wprowadzić witaminę C, która dostępna jest w suplemencie immuno power. 

Podsumowując, Ferrytyna jest niezwykle istotnym elementem w regulacji poziomu żelaza w organizmie. Jej rola w przechowywaniu żelaza i dostarczaniu go, gdy jest potrzebne, sprawia, że jest kluczowym uczestnikiem wielu procesów biologicznych. W przypadku podejrzenia niedoboru ferrytyny lub żelaza zaleca się skonsultowanie się z lekarzem. Badania krwi, w tym pomiar poziomu ferrytyny, pomagają w zdiagnozowaniu niedoborów i ustaleniu odpowiedniego planu leczenia, który może obejmować zmiany w diecie, suplementy żelaza lub leczenie przyczynowe w zależności od konkretnego przypadku.